Ίσως η κριτική που γίνεται στο φιλμ “Echo of the past” πριν ακόμα προβληθεί η ταινία, να διεκδικεί μια θέση στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες...

Όσον αφορά την ύπαρξη ή όχι του "Αυστριακού" που άνοιξε την πόρτα στα γυναικόπαιδα, δεν θα ταχθώ υπέρ της μιας ή της άλλης άποψης, ούτε βέβαια θα μπω στον πειρασμό να σχολιάσω την ταινία πριν καν προβληθεί.

Φυσικά και δεν θέλω ούτε να απαξιώσω, ούτε να αμφισβητήσω την μαρτυρία κανενός.

Ούτε του κ. Δημόπουλου o οποίος αναφέρει ότι: "κανένας ναζί δεν άνοιξε ποτέ καμία πόρτα και ούτε θα χρειαζόταν να την ανοίξει, διότι πολύ απλά έτσι κι αλλιώς, δεν ήταν ποτέ κλειδωμένες", αλλά ούτε και άλλων επιζώντων που αναφέρουν την ύπαρξη του "Αυστριακού".

Αφού επισημάνω τις συνθήκες που επικρατούσαν τότε στο φλεγόμενο δημοτικό σχολείο, τον πανικό και την αγωνία όσων ήταν μέσα να ξεφύγουν και να μάθουν την τύχη των δικών τους, καθώς επίσης και το γεγονός ότι οι σημερινοί επιζώντες μάρτυρες ήταν ανήλικα παιδιά τότε, θα παραθέσω μερικά αποσπάσματα από ένα άρθρο του δικηγόρου Κωνσταντίνου Πικραμμένου, που δημοσιεύθηκε στον ιστότοπο Crime Times, στις 16 Ιουνίου 2021 και έχει τον τίτλο "Ο ανήλικος μάρτυρας κατηγορίας". 

Γράφει στο άρθρο του ο κ. Πικραμμένος:

Η σύγχρονη επιστήμη δεν αμφισβητεί την αξιοπιστία των μαρτυρικών καταθέσεων που προέρχονται από ανηλίκους, αλλά στρέφει την προσοχή της στην μέθοδο εκμαίευσης των καταθέσεων αυτών, καθώς η προσπάθεια των ανακριτικών αρχών να ανακαλύψουν τις λεπτομέρειες μιας εγκληματικής πράξης μπορεί να οδηγήσει στην χρήση καθοδηγητικών ερωτήσεων.

Καθοδηγητική είναι η ερώτηση, η οποία ενδεικνύει εμμέσως την επιθυμητή απάντηση ή λαμβάνει ως δεδομένα τα γεγονότα, για την διαλεύκανση των οποίων εξετάζεται ευθύς εξαρχής ο μάρτυρας. Ο χαρακτηρισμός μιας ερώτησης ως καθοδηγητικής λαμβάνει υπόψη όχι μόνο την φύση των ερωτήσεων, αλλά και τις πληροφορίες, που μέχρι στιγμής έχει προσφέρει ο ίδιος ο μάρτυρας.  Για παράδειγμα ένας μη ουδέτερος εξεταστής ενδέχεται να εκφράζει τις προκαταλήψεις του ενθαρρύνοντας τους ανηλίκους, όταν οι δηλώσεις τους ταυτίζονται με την άποψη που έχει ήδη σχηματίσει, και αποδοκιμάζοντάς τους, όταν διαφωνεί μαζί τους.

Η εξέταση με την χρήση καθοδηγητικών ερωτήσεων μπορεί να οδηγήσει είτε στην δημιουργία ψευδών αναμνήσεων είτε ψευδών λεπτομερειών εντός πραγματικών αναμνήσεων. Έρευνες, μάλιστα, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως καταρχήν είναι δυνατή η δημιουργία ψευδών αναμνήσεων σε ανθρώπους οποιασδήποτε ηλικίας. Τα παιδιά, όμως, προσχολικής ηλικίας είναι περισσότερο ευάλωτα από τα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά, ενώ γενικότερα οι ανήλικοι είναι πιο ευάλωτοι από τους ενηλίκους.

Σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία, οι ανήλικοι είναι περισσότερο ευάλωτοι από τους ενηλίκους στις καθοδηγητικές ερωτήσεις, επειδή:

• έχουν την γενικότερη τάση να ικανοποιούν τις επιθυμίες των ενηλίκων, που τους εξετάζουν,
• εκλαμβάνουν τους ενήλικες ως μια αξιόπιστη πηγή πληροφοριών και έτσι ενσωματώνουν στην αφήγησή τους γεγονότα ή λεπτομέρειες, τα οποία δεν προέρχονται από την μνήμη τους,
• προσπαθούν να απαντήσουν στις ερωτήσεις, που τους τίθενται, ακόμα κι αν αυτές είναι ασαφείς ή ακατάλληλα διατυπωμένες.

Επίσης, οι ανήλικοι αισθάνονται μεγάλη πίεση προκειμένου να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις των ενηλίκων εξεταστών, όπως τουλάχιστον τις εκλαμβάνουν, και είναι για τον λόγο αυτό πιθανό να ερμηνεύσουν την επανάληψη μιας ερώτησης ως ένδειξη ότι η πρώτη απάντηση που έδωσαν ήταν εσφαλμένη ή μη αρεστή. Τα παιδιά, ειδικά προσχολικής ηλικίας επηρεάζονται ιδιαίτερα από την εξουσία, που αποπνέουν οι ενήλικες, που τα εξετάζουν και επηρεάζονται από τις ηθικές κρίσεις, που ενδέχεται να εκφράσει ένας προκατειλημμένος εξεταστής.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα το ποσοστό των ανηλίκων που αναφερόταν σε γεγονότα, τα οποία ουδέποτε έλαβαν χώρα, όταν εξετάστηκαν από πρόσωπα, που προσπαθούσαν να τους επιβάλλουν την άποψή τους, ήταν σημαντικά υψηλότερο σε σχέση με εκείνους, που εξετάστηκαν υπό ουδέτερες συνθήκες. Σημαντικό ήταν, επίσης, το εύρημα πως οι δημιουργηθείσες ψευδείς αναμνήσεις παρέμεναν και σε επόμενες συνεντεύξεις, παρότι εκείνες διεξάγονταν υπό ουδέτερες συνθήκες.

Συνοπτικά, οι ανήλικοι μπορεί να οδηγηθούν σε ψευδείς ή εσφαλμένες δηλώσεις όταν:

• τους ζητείται να αναπαραστήσουν στο μυαλό τους ένα υποθετικό- φανταστικό γεγονός,
• καταθέτουν για ένα γεγονός του πολύ μακρινού παρελθόντος, το οποίο δεν έχουν ανακαλέσει στην μνήμη τους εν τω μεταξύ,
• χρησιμοποιούν ανατομικά ακριβείς κούκλες για να αναπαραστήσουν γεγονότα του παρελθόντος,
• εξετάζονται με προκατάληψη,
• τροφοδοτούνται με πληροφορίες, στις οποίες δεν έχουν οι ίδιοι αναφερθεί.

Η επιρροή των παραπάνω παραγόντων πολλαπλασιάζεται, όταν λαμβάνουν χώρα πολλαπλές συνεντεύξεις. Η επανάληψη των ίδιων ερωτήσεων στους ανηλίκους είναι πιθανόν να οδηγήσει όχι μόνο στην μείωση της αξιοπιστίας των δηλώσεών τους, αλλά και στην δημιουργία ψευδών αναμνήσεων ή στην ενσωμάτωση στην μνήμη των ανηλίκων λεπτομερειών, που προέρχονται από τα πρόσωπα που τους εξετάζουν. Τονίζεται πως ακόμα και μια καλοπροαίρετη επανάληψη της ίδιας ερώτησης μπορεί να δημιουργήσει στους ανηλίκους την εντύπωση ότι το πρόσωπο, που τους εξετάζει, προσδοκά συγκεκριμένες απαντήσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, θα συμφωνήσω απόλυτα με την ψύχραιμη άποψη του συμπατριώτη μας δικηγόρου Γιώργου Μάρκου, ο οποίος στο άρθρο του με τίτλο: Καλάβρυτα 13-12-43 – Δεν ήταν μόνο ένας «Αυστριακός», που δημοσιεύτηκε σήμερα στο KNet, αλλά και στα άλλα δύο τοπικά site χτες, αναφέρει σχετικά:

Η ύπαρξη των «Αυστριακών» αγγίζει εδώ και χρόνια τα όρια του μύθου.

 Γυναίκες έγκλειστες στο σχολείο την έχουν επιβεβαιώσει και άλλες μαρτυρίες την αρνούνται κατηγορηματικά.

Ποτέ λοιπόν δεν θα μάθουμε αν πραγματικά ένας «Αυστριακός» στρατιώτης έσπασε την πόρτα του σχολείου και έσωσε τα γυναικόπαιδα των Καλαβρύτων.

Τι σημασία έχει όμως; Και για ποιο λόγο η πιθανά ψευδής παρουσία του στην ταινία εξόργισε κάποιους σε βαθμό που να μιλάνε για δικαστική προσφυγή!!! κατά των παραγωγών;  Η μόνη εξήγηση είναι ότι θεωρούν αδιανόητο Γερμανός στρατιώτης του 1943 να έχει διάθεση βοηθείας των άμαχων Καλαβρυτινών.

Άποψη και λανθασμένη και ανιστόρητη.

Τέλος θα ήθελα να επισημάνω στον κ. Μάρκου ότι ίσως μία άλλη εξήγηση στην παραπάνω ερώτηση, δίνει ο Δημήτρης Αβραμίδης σε άρθρο του για το ίδιο θέμα, που δημοσιεύτηκε στις 4 Νοεμβρίου 2021, στην εφημερίδα "ΓΝΩΜΗ".

Καταλήγει στο άρθρο του ο κ. Αβραμίδης:

"Ο Ροΐδης έλεγε πως «έκαστος τόπος έχει την πληγήν του: Η Αγγλία την οµίχλην, η Αίγυπτος τας οφθαλμίας, η Βλαχία τας ακρίδας και η Ελλάς τους Έλληνας». Και τα Καλάβρυτα τους «ιδιοκτήτες» του ολοκαυτώματος".